Pierwsze udokumentowane i stałe osadnictwo na terenie dzisiejszego Szczyrku
datuje się na schyłek średniowiecza.
Wówczas to, na zalesione doliny Beskidu Śląskiego przywędrowali Polacy
z dorzecza Górnej Wisły, i najpewniej z innych części Małopolski (niewykluczone są także migracje z ościennego Śląska).
Poszukiwali oni schronienia przed zarazami, uciekali też w
przed uciskiem pańszczyźnianym z rąk własnych panów.
W Szczyrku wolność odnaleźli także zbiegowie skazani na banicję,
którzy zobowiązani byli opuścić dawną ojczyznę, lub uciekali przed tatejszym wymiarem sprawiedliwości.
Tymczasem w region miejscowości zaczęli napływać tzw. Wołosi - pasterze pochodzenia południowo-europejskiego.
Wołosi wywodzili od starożytno-bałkańskich plemion górzystej Albanii
i Rumunii (głównie od 'dynarskich' Ilirów), i prowadząc specyficzny dla siebie, bo koczowniczy tryb życia, w nowożytności zawędrowali do Polski.
W Beskidach zasiedlili najwyższe partie regionu, wypasając owce oraz kozy na górskich polanach.
Trudnili się też produkcją nabiału i karczowaniem miejscowych lasów.
Zanim trafili jednak w polskie Karpaty, zamieszkiwali górskie rejony Słowacji.
Wkrótce nakazano im osiąść stałe i porzucić dotychczasowy, koczowniczo-pasterski styl życia na rzecz uprawy ziemi.
Przyczyniło się to do ich stopniowego spolonizowania, a ostatecznie przyjęli polski język, polskie prawa i obyczaje, oraz nazwiska, i całkowicie zasymilowali się z sąsiadami. Ich odrębność kulturowa zanikła.
Pierwotnym językiem Wołochów był język wołoski, który czerpał słownictwo i gramatykę ze staro-rumuńskiego i albańskiego. Wiele szczytów oraz wąwozów w całych polskich Karpatach została nazwa przez bałkańskich pasterzy. W okolicy Szczyrku są to m.in.
* szczyt Stary Groń nad Salmopolem (Groń - z rum. "grui" [szczyt])
* szczyt Kotarz na Salmopolem (z woł.-rum. "hotar" [granica]. W j. słowackim pisane "chotar".)
* szczyt Magura nad szczyrkowską Górką (Magura - z woł. "magura" [wolno stojąca góra]. W jęz. rumuń. i słowac. oznacza 'wzgórze')
W dziejach istnienia Szczyrku odnotowano również nieliczne osadnictwo Węgrów, Słowaków czy Austriaków.
Niektóre nazwiska sugerują także obecność rodzin pochodzenia czeskiego, takie jak np. Urbaniec, Kubaszek czy Pawełek, co jednak może być pozwiązane z napływem ludności z terenu Śląska.
Prześladowania religijne spowodowały także uchodźctwo Ewangelików z obszaru Śląska Cieszyńskiego do lokalnego Salmopola.
XIX stulecie przyniosło nieznaczny napływ społeczności niemieckiej, która mogła wywodzić się również z pobliskiego Bielska, Białej bądź okolic.
W tym też wieku, na terenie Szczyrku odnotowano rodzinę pochodzenia żydowskiego o nazwisku Koerbel. Według wyszukiwarki instytutu Yad Vashem, indeksującą ofiary niemieckiego ludobójstwa - Holocaustu, przed II wojną światową w miejscowości u podnóża Skrzycznego przyszli na świat także Żydzi o nazwiskach: Steinberg, Reich oraz Geler.
 |
| jhi. Obrazek podglądowy (żydowski kupiec) |
WIĘCEJ O POLAKACH I WOŁOCHACH W KARPATACH:
Polacy - POLACY
Wołosi - WOŁOSI