OSADNICTWO W GMINIE BUCZKOWICE

HISTORIA OSADNICTWA W GMINIE BUCZKOWICE

Gmina Buczkowice obejmuje północny fragment Kotliny Żywieckiej oraz wschodnie podnóże Beskidu Śląskiego. Choć współcześnie, położona jest ona w granicach województwa śląskiego, to historycznie przynależy do Małopolski.
 
W skład gminy wchodzą cztery miejscowości sołeckie: Buczkowice, Rybarzowice, Kalna oraz Godziszka zasiedlone przedewszystkim w II połowie XVI stulecia.


Większość obszaru naszej małej karpackiej Ojczyzny aż do schyłku średniowiecza porastała Pierwotna Puszcza Karpacka. 
Pośród niej lokalnie i wyspowo zamieszkiwały nieliczne skupiska ludności słowiańskiej, ale prawdopodobnie trzynastowieczne najazdy Mongołów położyły kres ich obecności, a te zamieszkałe niegdyś polany leśne opustoszały na nowo.

Jednak już kilka stuleci później w buczyny Beskidów Zachodnich przywędrowały społeczności, które  okolicach Skrzycznego odnazły swoje miejsce na ziemi i zadomowiły się u już na stałe.
Polacy, oraz pasterze o południowo-bałkańskim rodowodzie.



Polacy to naród zachodniosłowiański, wywodzący się od kilku plemion lechickich. 
W trudno dostępnych Beskidach szukali schronienia przez zarazami, uciekali przed ojczystym wymiarem sprawiedliwości, albo zostali sprowadzeni do pracy przez lokalnych włodarzy. Zajmowali oni się głównie uprawą kapryśnej ziemi podgórskiej, oraz hodowlą przydomowych zwierząt gospodarskich.
.
Drugą grupą ludności, która licznie osiedliła nasze malownicze ziemie, a o których współcześnie już niemal nikt nie pamięta, byli silni, żwawi oraz gościnni pasterze zwani 'Wołochami'. 
Wywodzili się oni od starożytno- bałkańskich plemion Daków i Ilirów (Dynarczyków), czyli rdzennych mieszkańców Półwyspu Bałkańskiego. 
Trudnili się przedewszystkim wypasem kóz oraz owiec na górskich polanach, a zamieszkiwali najwyżej położne partie lokalnych pasm górskich. 
Do opuszczenia ojczystego Półwyspu Bałkańskiego zmusiły ich najazdy wrogich sobie plemion (m.in. Turków), skąd wraz ze swoim skromnym dobytkiem przywędrowali Łukiem Karpat na ziemie dzisiejszej Słowacji. 
To prawdopodobnie tam zastał ich obowiązek nadawania nazwisk przez lokalną administrację, i z tej przyczyny, przybywając potem w polskie Beskidy, sprowadzili nazwiska pochodzenia słowackiego (m.in. Jakubec, Orawec, Adamus, Pavlus, Matlak, Lalik czy Pietrasko).


Założyli wiele miejscowości na własnym prawie wołoskim, a w mowie posługiwali się głównie językiem rumuńsko-albańskim. 
Wkrótce też zostali zobowiązani porzucić koczownicze wędrówki pasterskie na rzecz stałego zameldowania. W kolejnych stuleciach rolnictwo wyparło więc pasterstwo, a oni sami osiedli u nas na dobre asymilując się z polskimi sąsiadami. 

 

BUCZKOWICE

Mieszkańcy wsi wywodzą się przedewszystkim od Polaków z szorokopojętej Małopolski (m.in. z karpackiej Orawy), lecz wielu z nich także od bałkańskich pasterzy Wołochów, znanych również "Arumunami".
Nieco później, bo już w XIX wieku na terenie Buczkowic osiedliła się garstka Niemców, Czechów oraz Austriaków poszukujących zatrudnienia w Beskidach, a nawet kilka rodzin pochodzenia żydowskiego.
 


GODZISZKA

Mieszkańcy Godziszki to potomkowie zarówno Małopolan z okolic Doliny Górnej Wisły, górali z pobliskiej Orawy, jak i bałkańskich pasterzy Wołochów, - koczowniczych autochtonów gór Europy Południowej, pochodzenia dynarsko-rumuńskiego.



RYBARZOWICE

Ta najstarsza miejscowość gminy skolonizowana została na początku XIV wieku przez ówczesnych włodarzy tych ziem - zakonników Cystersów. Utworzyli tu oni liczne stawy rybne i zasiedlili wieś rybakami, sprowadzając ich prawdopodobnie z odległej śląskiej ziemi raciborskiej. 
Kolejnymi osadnikami Rybarzowic byli mieszkańcy Małopolski (możliwe nawet, że z obszaru Jury Krakowsko-Częstochowskiej), oraz wołoscy pasterze,
trudniący się przedewszystkim wypasem zwierząt, oraz wyrobem nabiału z mleka koziego i owczego.
Nie wykluczone jest, że w wieku XVII w Rybarzowicach osiadała grupa szwedzkich żołnierzy dezerterów, a podobna sytuacja miała miejsce w ościennych Wilkowicach.



KALNA

Pierwszymi osadnikami na obszarze dzisiejszej Kalnej byli strażnicy dworscy oraz Wołosi, od których aż do połowy XVII stulecia miejscowość tę nazywano 'Waskami'. 
Wkrótce zaczęły osiedlać ją kolejne grupy kolonistów, zarówno z sąsiedztwa, jak i dalszych obszarów Małopolski. Niewykluczone są inne, drobniejsze napływy ludności.