Romowie
- grupa etniczna pochodzenia indyjskiego.
W Europie zamieszkuje przedewszystkim Półwysep Bałkański, kraje śródziemnomorskie, Czechy oraz Słowację.
Romowie wywodzą się od mieszkańców Indii, którzy prawdopodobnie w X wieku naszej ery wyemigrowali na zachód w wyniku najazdu Muzułmanów.
Osiedli głównie w Europie Południowej, w przeważającej części na Bałkanach, gdzie przyjmowali religię oraz język lokalnych mieszkańców, zachowując przy tym wyraźną odrębność kulturową.
W Polsce Cyganie góralscy, czyli "Bergitka Roma" najliczniej zamieszkują południowe krańce państwa, gdzie nieraz można natknąć się na ich osiedla m.in. na Podhalu, Orawie i w Tatrach (głównie po stronie słowackiej, choć publikacje na ich temat lokalizują ich osiedla także po stronach polskich), Spiszu, Pieninach, czy lokalnie na Żywiecczyźnie.
Ale skąd właściwie tutaj wzięli tajemniczy wędrowcy pochodzący z dalekiej Azji?
Kolorowa obyczajowość romskiej społeczności istniała już u nas kilka wieków temu. Liczni handlarze obwoźni, cyrki na kołach, a nawet muzykanci i tarocistki byli częścią góralskiego społeczeństwa przez niezliczoną liczbę pokoleń.
Niestety II wojna światowa zaplanowała całkowitą eksterminację Romów (tzw. "Porajmos") podobnie jak ludności żydowskiej, i odebrała życie tysiącom polskich rodzin pochodzenia cygańskiego.
Po 1945 roku część ocalałych przeprowadziła się do pobliskich miast na pogórzach, lecz wielu z nich pozostało w karpackich miejscowościach, gdzie nawet po dzisiejszy dzień można napotkać ich lokalne skupiska.
Początek osadnictwa romskiego w polskich górach datuje się na ok. XV-XVI wiek naszej ery, czyli przeszło 500 lat temu.
Większość Cyganów przywędrowała z Półwyspu Bałkańskiego aż po Żywiecczyznę wraz z wołoskimi pasterzami (licznymi w regionie), - więc głównie z obszaru dzisiejszej Rumunii, ale także z terenów węgierskich.
Znaczny odsetek ludności osiadł również na Słowacji, gdzie współcześnie stanowią ok. 5% mieszkańców całego kraju, ale niektórzy zdecydowali się dotrzeć na północ - w Nasze góry.
Mniejsza część tutejszych Romów mogła przybyć z innych zakątków kraju i Europy, podróżując po kontynencie bez większych przeszkód charakterystycznymi dla siebie, drewianymi taborami.
W latach 60 zaczęto zakazywać tradycyjnego, koczowniczego trybu życia romskiej społeczności, i nakazano im, by osiedlali się już w konkretnej miejscowości.
Ludność cygańska najliczniej zamieszkuje południowe fragmenty województwa śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego - czyli Karpaty, a także Dolny Śląsk, jako powojenne Ziemie Odzyskane.
